Việc phát hành trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản sử dụng cổ phiếu làm chứng khoán được đánh giá là tiềm ẩn nhiều rủi ro. Do giá cổ phiếu phụ thuộc vào kết quả kinh doanh cũng như thị trường chứng khoán nên tài sản của nhà đầu tư khó đảm bảo. Môi trường lãi suất thấp từ đó giúp dòng tiền đầu tư tìm đến kênh BĐS nhiều hơn và cũng giúp các doanh nghiệp BĐS tăng mạnh huy động vốn trái phiếu triển khai dự án. Tuy nhiên, dịch bệnh Covid-19 dai dẳng đang khiến môi trường kinh doanh của lĩnh vực BĐS kém thuận lợi. Từ đó ảnh hưởng đến kế hoạch dòng tiền trả nợ gốc và lãi trái phiếu.
Nếu nhà đầu tư quan tâm đến rủi ro, trái phiếu ngân hàng là một kênh đầu tư tốt, còn nếu nhà đầu tư chấp nhận rủi ro để có tỷ suất sinh lợi cao thì trái phiếu của công ty bất động sản là một khoản đầu tư tốt. kênh sinh lời. Các chuyên gia lo ngại về “bong bóng tài sản” và rủi ro đối với kinh tế vĩ mô từ việc các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản nhỏ cũng đã phát hành trái phiếu riêng lẻ với lãi suất cao để thu hút nhà đầu tư.
Những rủi ro mua trái phiếu doanh nghiệp BĐS
Bộ Tài chính cảnh báo rủi ro khi tồn tại tình trạng doanh nghiệp có quy mô nhỏ nhưng huy động vốn với khối lượng lớn, lãi suất cao, phát hành trái phiếu không có tài sản đảm bảo, đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản. Theo Vụ Tài chính ngân hàng (Bộ Tài chính); thời gian vừa qua thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) có tốc độ tăng trưởng nhanh. Khối lượng phát hành TPDN riêng lẻ 7 tháng đầu năm tăng 17% so với cùng kỳ năm 2020.
Ngoài những tác động tích cực giúp các doanh nghiệp huy động vốn cho sản xuất, kinh doanh, thị trường TPDN riêng lẻ cũng tiềm ẩn một số rủi ro. Một số doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp bất động sản, phát hành trái phiếu với lãi suất cao, chất lượng tài sản đảm bảo của trái phiếu hạn chế (chủ yếu là các dự án đầu tư, tài sản hình thành trong tương lai hoặc cổ phiếu của doanh nghiệp bất động sản), có sự tham gia của nhà đầu tư cá nhân nhỏ, lẻ.
Lãi suất cao sẽ đi kèm với rủi ro cao
Theo Vụ Tài chính ngân hàng, quy định hiện hành tại Luật chứng khoán và nghị định số 153/2020, doanh nghiệp huy động vốn trái phiếu riêng lẻ theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm, cơ quan quản lý nhà nước không cấp phép phát hành. Tuy nhiên, trong số doanh nghiệp phát hành trái phiếu vẫn có doanh nghiệp có quy mô nhỏ nhưng huy động vốn với khối lượng lớn, lãi suất cao, doanh nghiệp phát hành trái phiếu không có tài sản đảm bảo hoặc chất lượng tài sản đảm bảo kém.
Đối với những trường hợp doanh nghiệp có tình hình tài chính yếu kém; khi huy động vốn trái phiếu với khối lượng lớn, lãi suất cao. Chính các doanh nghiệp phát hành sẽ gặp rủi ro nếu hoạt động sản xuất kinh doanh khó khăn; sẽ không trả được nợ gốc, lãi trái phiếu cho nhà đầu tư.
Rủi ro của trái phiếu vẫn là rủi ro của doanh nghiệp phát hành
“Nhà đầu tư cần hết sức lưu ý là lãi suất cao sẽ đi kèm với rủi ro cao. Do đó phải hết sức thận trọng đánh giá kỹ về rủi ro trước khi quyết định mua trái phiếu”; Vụ Tài chính ngân hàng khuyến nghị. Vụ Tài chính ngân hàng cũng cho biết không nên mua trái phiếu; thông qua chào mời của các tổ chức cung cấp dịch vụ. Ví dụ như công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại; khi chưa tìm hiểu kỹ về tình hình tài chính của doanh nghiệp phát hành và các điều kiện, điều khoản của trái phiếu.
- Trái phiếu cần được đánh giá, phân tích trên các khía cạnh về
- Lĩnh vực hoạt động, doanh nghiệp phát hành
- Tình hình tài chính, mục đích sử dụng vốn
- Chất lượng tài sản đảm bảo cũng như các điều kiện
- Điều khoản của trái phiếu
Nhà đầu tư cũng cần lưu ý việc các tổ chức tín dụng, công ty chứng khoán chỉ là doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, hưởng phí dịch vụ từ doanh nghiệp phát hành mà không chịu trách nhiệm về việc doanh nghiệp có hoàn trả gốc và lãi trái phiếu khi đến hạn hay không. Rủi ro của trái phiếu vẫn là rủi ro của doanh nghiệp phát hành.
Tăng cường kiểm tra, giám sát thị trường trái phiếu doanh nghiệp
Trong trường hợp “lách” quy định về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp bằng hình thức mua trái phiếu. Thông qua các hợp đồng đầu tư với công ty chứng khoán; nhà đầu tư sẽ không phải là chủ sở hữu trái phiếu. Họ không được bảo đảm các quyền lợi đối với trái phiếu; theo các cam kết của doanh nghiệp phát hành. Vì vậy, tuân thủ pháp luật và nắm rõ thông tin về trái phiếu; trước khi đầu tư là cách duy nhất để hạn chế rủi ro cho các nhà đầu tư cá nhân khi tham gia thị trường TPDN.
Đầu tháng 9, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã ký công văn số 10059 gửi Ủy ban Chứng khoán nhà nước, Vụ Tài chính ngân hàng và Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam yêu cầu tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Việc này xuất phát từ thực tế bên cạnh những tác động tích cực đối với doanh nghiệp. Việc phát hành TPDN riêng lẻ cũng bộc lộ nhiều rủi ro cho nhà đầu tư. Nó có nguy cơ gây mất an ninh, an toàn nền tài chính quốc gia.