Bước sang những ngày đầu của tháng 9 năm 2021, trong bối cảnh sắp bước qua quý cuối cùng của năm, các hiệp hội ngành hàng liên quan đến xuất khẩu và sử dụng lao động đã rất quan ngại khi chạm giới hạn có thể chịu đựng. Đối diện với nguy cơ gãy đứt, khó khăn trong việc phục hồi sản xuất nếu vẫn chưa có các biện pháp nới lỏng sản xuất và chính sách kích thích phục hồi sản xuất trước ngày 15 tháng 9. Hiện tại các doanh nghiệp dù vẫn đang sản xuất cầm chừng với tiêu chí “3 tại chỗ” tức là chỉ hoạt động với công suất 15 – 20% so với bình thường thì đều bị gián đoạn nguồn cung hay mất thị phần, mất khách hàng.
Điều đó dẫn đến hệ lụy là mất đi nguồn lao động, chỉ tính riêng chi phí dành cho người lao động thì đây là chi phí lớn nhất mà doanh nghiệp phải chi trả, xét đến bảo hiểm xã hội, doanh nghiệp lẫn người lao động đã phải đóng 32.5% tổng quỹ lương. Hiện nay phải sản xuất cầm chừng dẫn tới công suất và sản lượng giảm tới 70% nhưng các chi phí liên quan đến người lao động vẫn không thay đổi.
Nhiều hiệp hội ngành hàng xuất khẩu đang chạm ngưỡng chịu đựng
Bước sang tuần đầu của tháng 9-2021. Các ngành hàng liên quan đến xuất khẩu và sử dụng nhiều lao động đã rất lo lắng. Khi chạm ngưỡng áp lực có thể chịu đựng – với nguy cơ đứt gãy. Khó khăn để phục hồi sản xuất nếu chưa có các “nới lỏng” sản xuất an toàn. Và bắt đầu phục hồi sản xuất trước ngày 15-9. Các doanh nghiệp dù sản xuất cầm chừng được theo “3 tại chỗ” (15-20% số các nhà máy). Hay ngừng sản xuất (80-85% số nhà máy) đều gián đoạn nguồn cung nguyên liệu. Mất khách hàng, mất thị phần, thiếu hụt lớn nguồn lao động.
Trong đó, chi phí cho người lao động (chi phí tiền công, BHXH và kinh phí công đoàn) là chi phí lớn nhất. Riêng BHXH, doanh nghiệp và người lao động đã phải đóng 32,5% tổng quỹ lương. Nay phải sản xuất cầm chừng (3 tại chỗ). Hoặc dừng sản xuất – công suất, sản lượng giảm tới 70%. Nhưng các chi phí liên quan đến người lao động (BHXH, kinh phí công đoàn…). Vẫn giữ nguyên, và doanh nghiệp vẫn phải trả lương ngừng việc. Theo quy định của Luật lao động khiến khó khăn càng chồng chất, khó trụ vững dài ngày.
Mong muốn có những chính sách hỗ trợ liên quan đến BHXH
Trong khi đó, tổng kết dư quỹ BHXH và BHTN là khá lớn. 11 hiệp hội ngành hàng đề nghị Chính phủ có ý kiến chỉ đạo và BHXH Việt Nam xem xét cho một vấn đề bức thiết. Có ý nghĩa trợ lực quan trọng cho “sức khỏe” của các doanh nghiệp liên quan đến BHXH.
Đối với những lao động tạm ngừng việc (do doanh nghiệp ngừng sản xuất. Hoặc không thể tham gia làm việc “3 tại chỗ” hoặc phải đi cách ly). Cho phép hỗ trợ giải quyết chế độ BHXH cho người lao động. Theo khoản 1 điều 28 Luật BHXH (hưởng chế độ ốm đau bằng 75% mức tiền lương đóng bảo hiểm). Trong thời gian thực hiện giãn cách/hay cách ly để phòng. Chống dịch COVID theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền.
Cho phép doanh nghiệp và người lao động được miễn giảm 100% phí BHXH của doanh nghiệp. Và người lao động trong thời gian đại dịch phải ngừng hoạt động. Và thực hiện giãn cách xã hội theo yêu cầu nhà nước (kể cả trường hợp người lao động ngừng việc được doanh nghiệp trả lương tối thiểu).
Cho phép các doanh nghiệp đang thực hiện giãn cách chỉ thị 16 được tạm ngừng đóng BHXH
Cho phép các doanh nghiệp ở các khu vực đang thực hiện giãn cách theo chỉ thị 16/CT-TTg. Hoặc các khu vực, địa phương yêu cầu doanh nghiệp thực hiện “3 tại chỗ” hoặc “1 cung đường 2 điểm đến” được tạm ngừng đóng BHXH ít nhất 3 tháng sau khi được gỡ bỏ các quy định phòng chống dịch nói trên. Đối với những lao động đã và đang làm việc “3 tại chỗ”: cho phép doanh nghiệp và người lao động được giảm 50% mức đóng BHXH trong 6 tháng.
Đồng thời, các hiệp hội đề nghị không áp dụng các hình thức xử phạt đối với các doanh nghiệp không có khả năng đóng BHXH trong giai đoạn phong tỏa do phải ngừng sản xuất hoặc bị giảm quy mô sản xuất do dịch bệnh COVID-19. Bảo hiểm y tế chi trả chi phí xét nghiệm COVID-19 cho các doanh nghiệp. Có chính sách hỗ trợ khẩn cấp đối với tất cả người lao động đã và đang hoàn thành đầy đủ trách nhiệm đóng BHXH cho đến hiện tại.